FORMULA 1 TEKNOLOJİLERİ
Merhaba sevgili Formula 1 izleyicileri, takipçileri ve meraklıları!
Yazımda sizlere Formula 1’de kullanılan teknolojilerden ve bu teknolojilerin işleyişinden bahsedeceğim. Aslında bunlardan bahsedebilmek için öncelikle Formula 1’in ne olduğunu bilmemiz gerekiyor. Sitemizde ise bununla alakalı bir yazı bulunuyor, sizlere şöyle takdim edeyim: https://ikctekno.org/teknoloji/formula-1-ve-istanbul-gp/.
Teknolojik gelişmelere ve detaylara gelmeden önce size FİA’nın koymuş olduğu takımların araçlarını geliştirirken dikkat etmesi gereken birkaç temel kuraldan söz etmek istiyorum.
Her sene FİA, belirli standartlar çerçevesinde araçların geliştirilmesine izin verir. Akabinde FİA, takımların harcama limitlerini bu yılki sezon çerçevesinde 175 milyon dolar olarak belirledi. Aslında ödeme planı maksimum sınırdır. Ancak bu bütçeyi takımların 21 yarış yapması şartıyla verdiler. Yarış takviminde 21 yarışın üstüne çıkıldıkça her bir yarış için bütçe 1 milyon dolar artacak.
Araçların tasarımı FİA’nın belirtmiş olduğu standartlara göre yapılmaktadır. Belirtilen bütçeye uymak ise zorunluluktur.
KERS SİSTEMİ
KERS (Kinetik Enerji Yeniden Yakalama Sistemi) hayatımıza 2009 yılında girdi ve hala hayatımızda çeşitli alanlarda kullanılmaya devam ediyor. Formula kısmında ise F1 araçları çok yüksek hızlara çıkabildikleri için (ör. 300km/h) ortaya fazla miktarda kinetik enerji çıkmaktadır. Sistem geliştirilerek işin içine ortaya çıkan yüksek sıcaklığı da enerjiye dönüştürmek girdi. Başlangıçta ekiplerin bir elektrik sistemi veya dönen bir mekanik volan kullanarak arka akstan 60kW’a kadar enerji depolamasına izin verilerek etkili bir şekilde yarışan hibrit yarış arabasında kullanıldı.
DRS
DRS; aracın aerodinamik temelini kullanarak pistin güvenli belirli bölgelerinde kanadın sürtünmeyi azaltarak birkaç kilometre hat boyunca sabit en yüksek hızın üstüne çıkması için kullanılan bir teknolojidir.
F1'DE DİREKSİYON
F1 araçlarında bulunan direksiyonda tuşlar ne işe yarar? Eminim ki ara sıra da olsa Formula yarışı izlediyseniz ”Bu kadar çok tuş ne işe yarıyor?” diye sorgulamışsınızdır. Yarışlar her yıl yenilikçi teknolojilerin geldiği ve değiştiği yarış serileridir. Aslına bakarsanız, Formula 1’de sürücülere pilot denmesinin temel nedeni de direksiyonlardır. Şimdi, gelelim bu nedenlere;
Detay vermeden önce bazı bilgilerden bahsetmek istiyorum sizlere. Direksiyonlar her takıma, hatta ve hatta her sürücüye özel olarak hazırlanır. Farklı tuş kombinasyonları, tasarımının farklı olması ve sürücünün konforu için sürücü odaklı özel direksiyonlar üretilir.
TUŞLAR NE İŞE YARAR?
- P/PL: Pit limitlerini aktif ederken motorun modunu ve hız limitini ayarlar.
- R: İletişim görevini üstlenen tuştur.
- SOC: ERS (Enerji Geri Dönüşüm Sistemi) kontrolü sağlanır.
- DIFF-/+: Diferansiyel ayarıyla oynamaya izin verir.
- OT: Performans haritasının ayarlanmasını sağlar.
- DRS: DRS aktive etme tuşudur.
- DASH: Ekran geçişlerini sağlar.
- CC: Seyir haline müdahale etme tuşu.
- SHIFT: Vites geçiş ayarı tuşu.
- BOOST: MGU-K kullanım hızı ayarlama tuşu.
- CLU: Debriyaj ayarı tuşu.
- VISCO: Diferansiyeli viraj çıkışına göre ayarlayan tuş.
- BRK: MGU-K yenileme limitlerini ayarlama tuşu.
- BRKBAL: Fren dengesini ayarlayan tuş.
- IGN: Ateşleme , motordan maksimum verim elde edebilmek için erkenden verilmesi gereken ateşleme miktarını ayarlama tuşu.
HALO
Formula 1 için hayati bir önem taşıyan ve pilotların canının kurtarılmasını sağlayan bir koruma sistemidir. Pilotu korumak için yerleştirilmiş kavis verilmiş bir yapıdır. 12 ton ağırlığa dayanıklı şekilde tasarlanmıştır.
Halo sistemi ilk olarak 2016 yılında denenmiş, ardından FİA tarafından 3 onaylı üretici ile gerçekleştirilen çalışmalarda 2018’de kullanılmaya başlanmıştır.
Günümüzde ise en yakın ve genellikle herkesin korktuğu bir örneği sizlerle paylaşmak istiyorum: Romain Grosjean’ın 2020 Bahreyn GP’de yaşadığı kazadan sağ kurtulmasını sağlayan halonun ne kadar büyük etkisinin olduğunu şöyle izleyebiliriz;
F1'DE İLETİŞİM
F1’de pilotun teknik ekiple iletişim halinde kalması hayati olacak şekilde önem arz eder. Bununla birlikte teknik ekip, pilotun kullandığı aracın tüm meta verilerini takip ederken aynı zamanda pilotun yarış esnasında hangi tur pite gelmesi gerektiği gibi strateji oluşturmak için çok önemlidir. Standart wifi frekansı yerine radyo dalgaları kullanılarak pistin dört bir yanına yerleştirilen antenlerle kesintisiz kilometrelerce haberleşme sağlanmaktadır. Mercedes AMG Petronas’ın kurduğu ağ, bir yarış pistinden elde edilen verinin dünyanın herhangi bir noktasına 0,244 saniye içinde gönderilmesini sağlıyor.
KAYNAKÇA
- Motor, Güç Aktarım Parçaları ve Cezalar | Son Sektör (sonsektor.com)
- Federation Internationale de l’Automobile (fia.com)
- DRS ve KERS Nedir? F1’deki Önemli Sorular (redbull.com)
- F1’İN ARKASINDAKİ TEKNOLOJİ – Bağlantı Noktası Dergisi (baglantinoktasi.com.tr)
- En Harika 10 Formula 1 Teknolojisi (beepeer.co)
Herkese selamlar adım Berkay MAHÇUP. Katip Çelebi Üniversitesi Medya ve İletişim 2.sınıf öğrencisiyim. Çocukluğumdan beri babamın mesleği gereği sürekli rejide , kamera arkasında ve değişik pozisyonlarda bulundum. Bunlara örnek olarak özel bir balenin ışık takibi , düğün fotoğrafçısı olarak çalıştım. Fotoğrafçılık merakımı sadece stüdyo ile bırakmayıp kendi hobimle başlayan bu serüvenimi sosyal medyaya taşıdım . İKCTEKNO sayfasında yazılarımı sizlerle paylaşacağım umarım okurken keyif alırsınız.
Bir cevap
F1 konusunda bu kadar donanımlı bilgiyi birarada bulmak gerçekten çok güzel.
Yazarın ellerine sağlık.