ÇİN’DEN DÜNYA REKORU: YAPAY GÜNEŞ
İnsanlık tarihinin eski çağlarında birçok uygarlık güneşi Tanrı olarak nitelendirdi. Dünyadan yaklaşık 150 milyon kilometre uzakta bulunan ve 4,5 milyar yıl yaşında hesaplanan Güneş, gezegenimizin ısı ve ışık kaynağıdır. Peki, insan eliyle bir güneş yaratmak mümkün olsaydı, bu nasıl olurdu? 2020 yılında Güney Kore ”KSTAR” ile bunun var olabileceğini bizlere kanıtlamıştı. Ancak Mayıs ve Aralık 2021 tarihlerinde Çin yeni bir rekora imza atarak, kendi yapay güneşleri ‘EAST‘ i bizlere tanıttı.
YAPAY GÜNEŞ ''EAST''
Öncelikle sizlere EAST’in ne olduğundan bahsetmek istiyorum. EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak) dünyadaki enerji problemlerini çözmek için yapılan deneylerden biridir. Aynı zamanda güneşin enerjisini yapay olarak dünyada üretebilmek için tasarlandı. ‘Manyetik bobinli toroidal oda’ anlamına gelen tokamak, füzyon enerjisini kullanmak için dizayn edilen bir makinedir. Bilim insanları yapay güneş düşüncesini uzun yıllar boyunca hayata geçirmeye çalıştılar. Lakin yapılan 100’den fazla denemede üretilen füzyon enerjisinden daha fazlası harcadılar. Bu yüzden istenilen verime bir türlü ulaşamadılar.
Geçtiğimiz yıl Mayıs ayında ise Çin’in Hefei kentinde yapılan deneyde sıcaklık 120 milyon dereceye ulaştı. Bilim insanları reaktörü bu sıcaklıkta 101 saniye boyunca tutmayı başardılar. Bu süreden daha uzun bir süreyi hedefleyen Çin , Aralık 2021’de ikinci deneyini gerçekleştirdi. Bu deneyde sıcaklık ilkine oranla daha düşüktü. 70 milyon dereceye ulaşan reaktör, bu sıcaklığı 1056 saniye boyunca tutmayı başardı. 17 dakikayı aşan bu süre ile Çin’in yapay güneşi Dünya rekorunu kırdı.
ITER PROJESİ: YAPAY GÜNEŞ
Aslında Çin bu rekoruyla çok daha büyük bir projeye destek sağlamış oldu. ”ITER PROJESİ”. 2010 yılından beri Fransa’nın güneyinde 42 hektarlık bir arazide devasa bir nükleer füzyon reaktörü inşa ediliyor. ITER; yeryüzündeki temiz ve sürdürülebilir, yüksek verimli enerji üretim yöntemlerini araştırmak için kuruldu. Uluslararası bir tokamak oluşturmak bu projenin birincil hedefi. Eğer yapılan çalışmalar sonuç verirse 2025 yılında 150 milyon derecelik bir sıcaklığa ulaşan yapay güneşle tanışacağız. Güneşin en sıcak noktası olan çekirdek bile 15 milyon derece iken ITER’ın yapay güneşi bize gerçek olandan 10 kat daha yüksek sıcaklık vaat ediyor. Başta Çin, Güney Kore, ABD ve Rusya olmak üzere Japonya, Hindistan ve Avrupa Birliği’ne üye tüm ülkeler bu projeye dahil oldu.
Teknoloji ile kalın, bizimle kalın!
Kaynak: Wikipedia
Merhaba, ben Nur. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü öğrencisiyim. Umarım yazılarımı okurken keyif alırsınız :))